برگرفته از دیجیاتو
در هفته‌های اخیر چند بار این موضوع در شبکه‌های اجتماعی مطرح شده که تاکسیهای اینترنتی کمیسیون رانندگان خود را افزایش داده‌اند. اتفاقا این موضوعی است که حتی اگر با بعضی از رانندگان در میان بگذارید، پاسخ مثبت را می‌شنوید. اما آیا واقعا نرخ کمیسیون نسبت به گذشته تغییری داشته است؟
برای بررسی این موضوع به سراغ مرجعی که به تاکسیهای اینترنتی مجوز می‌دهد، یعنی اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی، و البته خود اسنپ و تپسی رفتیم تا ببینیم تغییرات دقیقا چه بوده‌اند.
اتحادیه: مستندی پیرامون افزایش کمیسیون دریافت نکرده‌ایم
«رضا الفت نسب» عضو هیات مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی در گفتگو با دیجیاتو با اشاره به این مساله که نهایت کمیسیون دریافتی توسط تاکسیهای اینترنتی ۲۰ درصد است، می‌گوید که امروزه این رقم در بین بسیاری از این پلتفرم‌ها، از جمله اسنپ و تپسی ۱۵ درصد تعیین شده است: «البته قانونی تعیین نشده که سقف مجاز کمیسیون تاکسیهای اینترنتی ۲۰ درصد باشد اما مساله رقابت بین خود این پلتفرم‌ها اجازه نمی‌دهد که کمیسیون‌هایشان بیشتر از این مقدار برود؛ ضمن اینکه تدوین چنین قانونی تنها به دست ما میسر نیست و نهادهای دیگری چون شهرداری و وزارت کشور نیز باید در این موضوع دخیل باشند.»
الفت نسب می‌گوید کمیسیون تاکسیهای سنتی در بسیاری موارد، بیشتر از ۲۰ درصد است و از آن سو این رقم در تاکسیهای اینترنتی بسیار کمتر است. او می‌گوید کمیسیون فعلی پلتفرم‌های اینترنتی، رقم مناسبی است. او در مورد شایعه افزایش کمیسیون‌ها به دیجیاتو می‌گوید: «تعدادی از رانندگان نیز به ما شکایت کرده و گفته‌اند که کمیسیون‌ها بیشتر شده، ما هم از آنها سند و مدرک خواستیم اما هیچ‌یک به ما سندی ارائه ندادند و پیگیری‌ها ما نیز نشان می‌دهد که کمیسیونی افزایش نداشته است.»
در این میان به نظر می‌رسد تغییری که به وجود آمده، دریافت کمیسیون از سوی تاکسیهای اینترنتی در داخل طرح ترافیک از ابتدای امسال است. تا پیش از این، تاکسیهای اینترنتی به عنوان یک عامل تشویق کننده برای رانندگان جهت قبول سفر در داخل طرح، کمیسیونی برای این سفرها دریافت نمی‌کردند. با این حال الفت نسب به دیجیاتو می‌گوید که همچنان تخلفی صورت نگرفته است:
«اسنپ یک پیشنهاد ویژه به رانندگان خود داده بود و سفرهای داخل طرح ترافیک را با کمیسیون صفر درصد محاسبه می‌کرد؛ حالا هم این پیشنهاد خود را با اعلام قبلی حذف کرده و دیگر قصد ادامه دادن آن را ندارد. اینکه یک پیشنهاد تخفیف‌دار حذف شود مغایرتی با قانون ندارد. ضمن اینکه لغو کمیسیون این سفرها هر از گاهی توسط اسنپ به عنوان یک پیشنهاد ویژه تکرار می‌شود.»
الفت نسب به دیجیاتو می‌گوید که آنها در اتحادیه به دنبال حل مشکلات بزرگتر و ریشه‌ای تاکسیهای اینترنتی هستند و باور دارد که مساله افزایش کمیسیون یک تصور اشتباه است: «تاکسیهای اینترنتی هنوز برای ورود به برخی شهرها مشکل دارند و شهرداری‌ها با آنها مخالف هستند.»
اسنپ: کنار رانندگان هستیم تا زندگی بهتری داشته باشند
«فرید شهابی» مدیر تجاری اسنپ در گفتگو با دیجیاتو نیز از اساس افزایش قیمت کمیسیون‌های این مجموعه را رد می‌کند و تاکید دارد طی یک سال گذشته، کمیسیون‌های دریافتی در هیچ شهری تغییر نداشته است: «هم اکنون کمیسیون دریافتی اسنپ از کاربران راننده در ۸ استان تهران، البرز، اصفهان، فارس، خراسان رضوی، قم، خوزستان و آذربایجان شرقی ۱۵ درصد و در بقیه مناطق کشور ۲۰ درصد است.» او تاکید می‌کند که رقم کمیسیون از ابتدای فعالیت اسنپ در ۸ استان مذکور ۱۳ درصد بود و اردیبهشت سال ۹۸ به منظور همسان‌سازی با سایر تاکسیهای اینترنتی به ۱۵ درصد تغییر یافت: «بنابراین کسر هرگونه مبلغ دیگری به عنوان کمیسیون صحت ندارد.»
شهابی همچنین می‌گوید که اسنپ از کاربران راننده دارای معلولیت و همچنین جانبازان کمیسیونی دریافت نمی‌کند: «این کاربران در سراسر کشور معاف از پرداخت کمیسیون هستند. تعداد این گروه به بیش از ۱۱هزار راننده می‌رسد.»
شهابی باور دارد که مساله گران شدن کمیسیون سفرها به شائبه دریافت عوارض ۱.۵ درصدی شهرداری از کاربران راننده برمی‌گردد که به گفته او یک تصور اشتباه است. شهابی در این‌باره می‌گوید که این مبلغ اضافه به طور پیش‌فرض روی کرایه سفرها لحاظ شده: «هزینه سفر، کمیسیون اسنپ و عوارض شهرداری به این صورت محاسبه می‌شود که ابتدا هزینه سفر را (بدون ۱.۵ درصد عوارض شهرداری) مشخص می‌کنیم و میزان کمیسیون اسنپ بر مبنای آن مبلغ محاسبه می‌شود. سپس به هزینه کلی سفر ۱.۵ درصد عوارض شهرداری اضافه می‌شود که این مبلغ اعلامی به مسافر است. در واقع حق کمیسیونی که کاربر راننده از هزینه سفر پرداخت می‌کند بدون محاسبه ۱.۵ درصد عوارض شهرداری است.»
مدیر تجاری اسنپ تاکید می‌کند آنها با در نظر گرفتن شرایط مختلف سعی می‌کنند به افزایش درآمد رانندگان خود کمک کنند. او درباره حذف شدن کمیسیون سفرهای داخل طرح ترافیک به دیجیاتو می‌گوید:
«معافیت از پرداخت کمیسیون طرح ترافیک در تهران تا اردیبهشت امسال ادامه داشت و پس از آن دریافت کمیسیون انجام شد. مجددا از حدود یک ماه پیش به مدت دو هفته اخذ کمیسیون طرح لغو شد.»
بر اساس گفته‌های او لغو شدن برخی کمیسیون‌ها (مانند سفرهای داخل طرح ترافیک تهران) در بعضی روزهای سال اتفاق خواهد افتاد.
تپسی: کمیسیون افزایش نداشت
«مصطفی قلی‌زاده» مدیر تیم توسعه و نگهداشت ناوگان «تپسی» نیز در گفتگو با دیجیاتو تاکید می‌کند که هیچ‌گونه افزایش کمیسیونی صورت نگرفته ولی از آن‌سو می‌گوید که تحقیق‌های تیم آنها نشان داده که دلایل پیش آمدن این فکر برای رانندگان در چه مواردی نهفته است. به گفته قلی‌زاده اکثر رانندگان تا چند ماه پیش رقم کمیسیونی که پرداخت می‌کردند در هر سفر، شاید مبلغی پیرامون ۳ هزار تومان بوده ولی با افزایش قیمت سفرها این رقم از این دایره بیشتر شده است و یک خطای شناختی برای ذهن صورت می‌گیرد: «برخی رانندگان نیز از این نکته غافل می‌مانند که هزینه سفرهایشان بالاتر شده و به همین دلیل هم کمیسیونی که از آنها دریافت می‌شود بیشتر شده است؛ آنها بیشتر خود رقم کسر شده بابت کمیسیون را می‌بینند و به گران شدن هزینه‌های سفر و در نتیجه دریافتی بیشترشان کمتر توجه می‌کنند.»
قلی زاده تاکید دارد که کمیسیون تپسی ۱۵ درصد است و این رقم چند سال است که تغییری نداشته. به گفته قلی زاده عوارض ۱.۵ درصدی شهرداری که از زمستان سال گذشته روی هزینه‌ها اعمال شده نیز از دیگر مسائلی است که رانندگان را به اشتباه می‌اندازد: «در صورتی که ما این رقم را از مسافر دریافت می‌کنیم و راننده تنها نقش واسطه را ایفا می‌کند؛ این واسطه‌گری گاهی باعث ایجاد شبهه برای راننده می‌شود. در حالی که به عنوان مثال اگر یک سفر ۱۹۳۰۰ تومان باشد، رقم ۱.۵ درصدی شهرداری به هزینه سفر اضافه می‌شود و سپس درخواست سفر ارسال می‌شود.» قلی زاده تاکید دارد که این رقم در گاهی مواقع رند می‌شود و رند شدن آن نیز توسط فرمولی که از سوی خود شهرداری ارائه شده انجام می‌شود ولی در هیچ حالتی از جیب راننده رقمی دریافت نمی‌شود.
مدیر تیم توسعه و نگهداشت ناوگان تپسی تاکید دارد که آنها فعلا هیچ برنامه‌ای برای افزایش کمیسیون ۱۵ درصدی خود ندارند. او می‌گوید که ممکن است در مواردی بسیار نادر یک مشکل فنی رخ بدهد و کمیسیون‌ها جابجا شود اما سیستم آنها روزانه این موضوع را رصد کرده و در صورت وجود یک مغایرت، سریعا این موضوع برطرف خواهد شد.
به نظر می‌رسد موضوعی که به عنوان افزایش کمیسیون تاکسیهای اینترنتی پخش شده، یک سوتفاهم برای رانندگان این پلتفرم‌ها است؛ رانندگانی که مانند همه اقشار در این روزهای سخت کرونایی و البته سایه سنگین مشکلات اقتصادی در کنار آن، نگران معیشت خود هستند و به اشتباه گمان بر این برده‌اند که هزینه کمیسیون بیشتری را پرداخت می‌کنند.